Vật lý trị liệu khớp gối: Các phương pháp và lưu ý quan trọng

Khớp gối là một trong những bộ phận chịu nhiều áp lực nhất của cơ thể, dễ bị tổn thương do chấn thương, thoái hóa hoặc vận động sai tư thế. Vật lý trị liệu khớp gối chính là giải pháp hiệu quả giúp người bệnh giảm đau, phục hồi khả năng vận động và ngăn ngừa biến chứng. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các phương pháp và lưu ý quan trọng trong quá trình vật lý trị liệu cho khớp gối, giúp bạn đạt được hiệu quả phục hồi tốt nhất.

Vật lý trị liệu khớp gối là gì?

>>>> Giải đáp: Tập phục hồi chức năng mất bao lâu? Lời khuyên giúp rút ngắn thời gian?

Vật lý trị liệu khớp gối là một phương pháp điều trị không dùng thuốc, sử dụng các tác nhân vật lý như nhiệt, điện, sóng siêu âm, lực cơ học và các bài tập vận động nhằm phục hồi chức năng vận động, giảm đau và cải thiện sức mạnh của cơ – khớp vùng gối.

Phương pháp này thường được áp dụng cho người bị thoái hóa khớp gối, chấn thương dây chằng, viêm khớp, sau phẫu thuật khớp gối hoặc do thoát vị, chấn thương thể thao.

Mục đích của vật lý trị liệu khớp gối

Việc áp dụng vật lý trị liệu cho khớp gối mang lại nhiều lợi ích thiết thực, bao gồm:

• Giảm đau và giảm viêm: Các tác động vật lý như nhiệt, điện hoặc siêu âm giúp cải thiện tuần hoàn, giảm sưng viêm và đau nhức;
• Tăng cường sức mạnh cơ: Đặc biệt là nhóm cơ đùi trước và cơ đùi sau, giúp khớp gối ổn định và vận động chắc chắn hơn;
• Khôi phục tầm vận động: Giúp khớp gối linh hoạt, tránh tình trạng cứng khớp hoặc biến dạng do ít vận động;
• Phòng ngừa tái phát và biến chứng: Duy trì chức năng khớp, hỗ trợ người bệnh trở lại sinh hoạt bình thường, hạn chế lệ thuộc thuốc giảm đau;
• Cải thiện dáng đi và khả năng thăng bằng: Giúp người bệnh lấy lại tự tin khi di chuyển, đặc biệt sau chấn thương hoặc phẫu thuật.

Các phương pháp Vật lý trị liệu khớp gối

Các phương pháp vật lý trị liệu khớp gối được thiết kế nhằm giảm đau, cải thiện tầm vận động, tăng sức mạnh cơ quanh khớp và hỗ trợ người bệnh sớm trở lại sinh hoạt bình thường. Dưới đây là những phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay:

Liệu pháp vận động (Exercise Therapy)

Đây là phương pháp chủ đạo trong phục hồi chức năng khớp gối. Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn các bài tập phù hợp với từng giai đoạn tổn thương, bao gồm:

• Bài tập co – duỗi khớp gối: Giúp duy trì độ linh hoạt và giảm cứng khớp;
• Bài tập tăng sức cơ đùi trước và cơ đùi sau: Hỗ trợ khớp gối ổn định hơn;
• Bài tập thăng bằng và dáng đi: Giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động tự nhiên sau chấn thương hoặc phẫu thuật.

Liệu pháp nhiệt (Thermotherapy)

• Nhiệt nóng (như chườm ấm, paraffin, sóng ngắn): Tăng tuần hoàn máu, giảm đau và thư giãn cơ;
• Nhiệt lạnh (chườm lạnh, túi đá): Giúp giảm sưng, viêm và đau trong giai đoạn cấp tính.

Điện trị liệu (Electrotherapy)

Sử dụng dòng điện sinh học như TENS (kích thích điện thần kinh qua da) hoặc dòng giao thoa để:

• Giảm đau, giảm co cứng cơ;
• Kích thích quá trình tái tạo mô tổn thương.

Siêu âm trị liệu (Ultrasound Therapy)

Sóng siêu âm tạo ra hiệu ứng cơ học và nhiệt giúp:

• Tăng tuần hoàn tại vùng khớp;
• Giảm viêm, giảm đau sâu bên trong;
• Thúc đẩy quá trình lành mô mềm quanh khớp gối.

Từ trường trị liệu (Magnetotherapy)

Ứng dụng năng lượng từ trường để:

• Cải thiện lưu thông máu;
• Tăng khả năng trao đổi chất tế bào;
• Hỗ trợ phục hồi tổn thương ở sụn, dây chằng.

Thủy trị liệu (Hydrotherapy)

Các bài tập được thực hiện trong môi trường nước ấm giúp:

• Giảm áp lực lên khớp gối;
• Dễ dàng vận động và giảm đau hiệu quả;
• Thích hợp cho người sau phẫu thuật hoặc thừa cân.

Nắn chỉnh và kéo giãn khớp (Manual Therapy)

Kỹ thuật viên dùng tay tác động nhẹ nhàng vào khớp gối và vùng cơ lân cận để:

• Giải phóng mô mềm bị co rút;
• Cải thiện độ linh hoạt và tầm vận động khớp.

Hướng dẫn sinh hoạt và tư thế đúng

Ngoài điều trị, người bệnh được hướng dẫn:

• Tư thế đi, đứng, ngồi đúng cách;
• Tránh các hoạt động gây áp lực lớn lên khớp gối (leo cầu thang, ngồi xổm, mang vác nặng);
• Duy trì cân nặng hợp lý để bảo vệ khớp.

Những lưu ý quan trọng khi thực hiện Vật lý trị liệu khớp gối

>>>> Mách bạn: Các bài tập phục hồi chức năng tại nhà hiệu quả nhất

Để quá trình vật lý trị liệu khớp gối đạt hiệu quả cao và đảm bảo an toàn, người bệnh cần tuân thủ một số nguyên tắc và lưu ý sau:

• Tuân thủ phác đồ của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên trị liệu: Mỗi người có tình trạng tổn thương khớp khác nhau, vì vậy không nên tự ý tập luyện hoặc điều trị theo hướng dẫn trên mạng. Cần thực hiện đúng liệu trình, cường độ, thời gian và kỹ thuật mà bác sĩ phục hồi chức năng đã chỉ định;
• Tập luyện đúng kỹ thuật, tránh quá sức: Khi mới bắt đầu, nên tăng dần cường độ và thời gian tập luyện, tránh tập quá sức khiến khớp gối đau hoặc sưng thêm. Nếu xuất hiện đau nhức dữ dội trong khi tập, cần ngừng ngay và báo cho nhân viên trị liệu để được điều chỉnh;
• Kết hợp nghỉ ngơi hợp lý: Sau mỗi buổi tập, nên dành thời gian nghỉ ngơi, chườm lạnh hoặc chườm ấm tùy tình trạng khớp để giảm đau và sưng. Tránh vận động mạnh, chạy nhảy hoặc mang vác vật nặng trong quá trình điều trị;
• Duy trì cân nặng hợp lý: Trọng lượng cơ thể quá lớn sẽ tăng áp lực lên khớp gối, làm chậm quá trình phục hồi. Cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học, ưu tiên thực phẩm giàu canxi, vitamin D, omega-3 giúp xương khớp khỏe mạnh;
• Kiên trì và đều đặn trong tập luyện: Vật lý trị liệu là quá trình dài, hiệu quả không đến ngay lập tức mà đòi hỏi sự kiên trì. Tập luyện đều đặn mỗi ngày giúp duy trì sức mạnh cơ, cải thiện linh hoạt khớp và ngăn tái phát đau;
• Chú ý tư thế sinh hoạt hàng ngày: Hạn chế các tư thế ngồi xổm, leo cầu thang, đứng hoặc ngồi lâu. Khi ngồi, nên chọn ghế có độ cao phù hợp để tránh gập gối quá mức;
• Tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển: Trong quá trình điều trị, nên tái khám theo lịch hẹn để bác sĩ đánh giá mức độ hồi phục và điều chỉnh liệu trình phù hợp. Không tự ý dừng trị liệu khi thấy đỡ đau vì khớp vẫn có thể chưa phục hồi hoàn toàn.

Vật lý trị liệu khớp gối là phương pháp hiệu quả giúp giảm đau, cải thiện chức năng vận động và duy trì sức khỏe của khớp. Việc áp dụng đúng các phương pháp và tuân thủ những lưu ý quan trọng sẽ giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Chính sự kiên trì và thực hiện đúng hướng dẫn chuyên môn là yếu tố then chốt để đạt được kết quả phục hồi tối ưu.

Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn tổng hợp

TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y DƯỢC SÀI GÒN 

Saigon Medical College

• Cơ sở 1: Số 1036 Đường Tân Kỳ Tân Quý Tổ 129, Khu phố 14, Phường: Bình Hưng Hòa, Quận:Bình Tân, TP.HCM ( Ngã 3 đèn xanh đèn đỏ giao giữa đường Tân Kỳ Tân Quý và Quốc lộ 1A).
• Cơ sở 2: PTT - Đường số 3- Lô số 07, Công viên phần mềm Quang Trung, Phường Tân Chánh Hiệp, Quận 12, TP.HCM
• Điện thoại : 0287.1060.222 - 096.152.9898 - 093.851.9898
• Facebook: https://www.facebook.com/truongcaodangyduocsaigon/