Các bệnh cần phục hồi chức năng? Các phương pháp phổ biến?

Trong hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, điều trị bệnh chỉ là bước khởi đầu, còn việc khôi phục thể lực và chức năng sau đó mới thật sự quyết định khả năng trở lại cuộc sống bình thường của người bệnh. Phục hồi chức năng chính là giai đoạn quan trọng giúp cơ thể tái tạo, vận động linh hoạt và ổn định hơn sau tổn thương. Vậy các bệnh cần phục hồi chức năng và các phương pháp được áp dụng phổ biến hiện nay gồm những gì?

Phục hồi chức năng là gì?

Các bệnh cần phục hồi chức năng? Các phương pháp phổ biến? — *Phục hồi chức năng là một trong ba trụ cột quan trọng của Y học hiện đại*

Phục hồi chức năng là một trong ba trụ cột quan trọng của Y học hiện đại cùng với phòng bệnh và điều trị. Đây là một lĩnh vực Y học chuyên biệt, tập trung nghiên cứu và ứng dụng các biện pháp nhằm giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động, sinh hoạt, học tập và làm việc sau khi gặp chấn thương, mắc bệnh hoặc trải qua quá trình điều trị kéo dài.

Thông thường, khi mắc bệnh hay chấn thương, người bệnh thường chỉ chú trọng đến việc điều trị để mau chóng khỏi bệnh mà ít quan tâm đến giai đoạn phục hồi. Tuy nhiên, việc khôi phục chức năng sau điều trị đóng vai trò then chốt, giúp người bệnh không chỉ hồi phục thể chất mà còn duy trì sức khỏe lâu dài, thích nghi tốt với cuộc sống và tái hòa nhập cộng đồng.

Chính vì vậy, phục hồi chức năng hướng tới việc giúp cơ thể khôi phục khả năng hoạt động của các cơ quan bị tổn thương, tái thiết lại chức năng sinh lý bình thường, giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh hoặc tàn tật. Quá trình này cũng góp phần hỗ trợ phòng bệnh, nâng cao sức khỏe tổng thể và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Đây là một lĩnh vực mang tính liên ngành cao, kết hợp giữa Y học, tâm lý học, giáo dục, xã hội học, kinh tế và nghề nghiệp. Thông qua đó, phục hồi chức năng không chỉ giúp khôi phục thể chất mà còn hướng đến việc giúp người bệnh tự tin, hạnh phúc hơn và đóng góp tích cực cho xã hội.

Mục tiêu của phục hồi chức năng

Để phục hồi hiệu quả, quá trình này cần phối hợp giữa điều trị y khoa, chăm sóc tâm lý và điều chỉnh lối sống. Tùy theo tình trạng sức khỏe, Bác sĩ sẽ lựa chọn những phương pháp phù hợp như vật lý trị liệu, sử dụng dụng cụ hỗ trợ, điều chỉnh chế độ sinh hoạt hoặc tạo môi trường sống thoải mái cho bệnh nhân. Các mục tiêu cụ thể bao gồm:

Khôi phục chức năng của các cơ quan, bộ phận tổn thương: Giúp người bệnh phục hồi khả năng vận động, cảm giác, hoặc hoạt động bình thường sau phẫu thuật hay điều trị;
Hỗ trợ tái hòa nhập xã hội: Giúp người bệnh thích nghi với cuộc sống, có thể tự sinh hoạt, lao động và sống độc lập mà không phụ thuộc vào người khác;
Phòng ngừa tái phát và biến chứng: Duy trì sức khỏe ổn định, ngăn ngừa nguy cơ tái phát bệnh, đặc biệt ở những người có bệnh mãn tính;
Nâng cao tinh thần và chất lượng sống: Giúp người bệnh có cái nhìn tích cực hơn về bản thân và cuộc sống, giảm căng thẳng, mệt mỏi, cân bằng tâm lý và tinh thần.

Các bệnh cần phục hồi chức năng

Phục hồi chức năng được chỉ định cho nhiều đối tượng khác nhau, đặc biệt là người gặp vấn đề về thần kinh, cơ xương khớp, tâm lý hoặc sau phẫu thuật. Cụ thể gồm:

Người bị bệnh lý cột sống – cơ xương khớp: Như thoát vị đĩa đệm, sai khớp, trật khớp, viêm cột sống, vẹo cột sống… có thể được điều trị bằng máy kéo giãn giảm áp cột sống DTS để phục hồi chức năng;
Người bị viêm khớp, đau khớp, căng cơ hoặc chấn thương do vận động: Có thể áp dụng các biện pháp như chiếu tia Laser, hồng ngoại, điện xung hoặc sóng xung kích để giảm đau, hỗ trợ tái tạo mô tổn thương;
Người cao tuổi bị thoái hóa khớp hoặc đau nhức xương khớp: Cần thực hiện các bài tập vận động nhẹ, vật lý trị liệu hoặc xoa bóp trị liệu để cải thiện chức năng vận động;
Trẻ em gặp rối loạn phát triển: Như chậm nói, nói ngọng, tự kỷ, bàn chân bẹt hoặc chậm phát triển trí tuệ – có thể được hỗ trợ bằng các liệu pháp đặc thù;
Người sau phẫu thuật hoặc tai biến: Sau các ca chấn thương sọ não, thay khớp, thay dây chằng hoặc phẫu thuật cột sống, việc phục hồi chức năng giúp lấy lại khả năng vận động và tự chăm sóc;
Người có vấn đề tâm lý: Những người bị stress, trầm cảm, tự kỷ hoặc mất ngủ kéo dài có thể được trị liệu tâm lý và phục hồi tinh thần;
Người mắc bệnh mãn tính: Như tăng huyết áp, tiểu đường, đau nửa đầu… có thể sử dụng phương pháp quang trị liệu để giảm triệu chứng và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Như vậy, phục hồi chức năng là giai đoạn không thể thiếu trong điều trị Y học, đóng vai trò hỗ trợ toàn diện giúp người bệnh cải thiện thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống.

Các phương pháp phục hồi chức năng phổ biến hiện nay

Vật lý trị liệu

Đây là phương pháp tác động trực tiếp vào các vùng cơ, xương, khớp bị tổn thương thông qua các kỹ thuật như xoa bóp, kéo giãn, chiếu tia, điện xung, siêu âm trị liệu… Mục đích là giảm đau, giảm sưng, kích thích quá trình tuần hoàn máu và tái tạo mô. Vật lý trị liệu đóng vai trò trọng yếu trong phòng ngừa tàn phế, giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại khả năng vận động bình thường.

Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu giúp người bệnh giải tỏa cảm xúc tiêu cực, thư giãn tinh thần, khơi dậy ý chí và năng lượng tích cực. Khi tinh thần được ổn định, hiệu quả của quá trình phục hồi chức năng sẽ được nâng cao rõ rệt.

Hoạt động trị liệu

Đây là phương pháp khuyến khích người bệnh tham gia vào các hoạt động sinh hoạt, học tập hoặc nghề nghiệp phù hợp với sức khỏe. Việc vận động và lao động vừa sức giúp cơ thể nhanh chóng thích nghi, duy trì sức khỏe và ngăn ngừa tái phát bệnh.

Ngôn ngữ trị liệu

Phương pháp này được áp dụng cho những người gặp khó khăn trong giao tiếp, đặc biệt là trẻ chậm nói, người bị tai biến hoặc câm điếc. Thông qua các bài tập luyện phát âm, tập viết, thủ ngữ hoặc chữ nổi, người bệnh có thể dần phục hồi khả năng giao tiếp và hòa nhập xã hội.

Phục hồi chức năng không chỉ giúp người bệnh lấy lại thể lực mà còn mang đến sự tự tin và tinh thần lạc quan để tái hòa nhập cuộc sống. Việc áp dụng đúng phương pháp trị liệu sẽ rút ngắn thời gian hồi phục và ngăn ngừa nguy cơ tái phát bệnh hiệu quả. Có thể nói, phục hồi chức năng chính là cầu nối giúp người bệnh trở về với cuộc sống bình thường, khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.

Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn tổng hợp