Trong ngành Phục hồi chức năng, việc nắm vững kiến thức lý thuyết đi đôi với thực hành là yếu tố then chốt để thành công. Để hỗ trợ quá trình học tập và rèn luyện kỹ năng, có những cuốn sách được xem là vật bất ly thân mà sinh viên nào cũng nên sở hữu. Bài viết này sẽ giới thiệu top 3 cuốn sách Phục hồi chức năng không thể thiếu cho sinh viên, giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc và áp dụng hiệu quả vào lâm sàng.
Tiêu chí lựa chọn sách Phục hồi chức năng
>>>> Xem ngay: Danh sách trường tuyển sinh ngành Phục hồi chức năng khối B
Việc chọn đúng tài liệu học không chỉ giúp người học nắm vững kiến thức nền tảng mà còn nâng cao khả năng ứng dụng vào lâm sàng. Dưới đây là những tiêu chí quan trọng cần xem xét:
- Độ uy tín của tác giả và đơn vị xuất bản: Ưu tiên sách do chuyên gia đầu ngành biên soạn và được xuất bản bởi các đơn vị y khoa uy tín;
- Mức độ cập nhật kiến thức: Hãy chọn những tài liệu có phiên bản mới, phản ánh các kỹ thuật và tiến bộ phục hồi chức năng hiện đại;
- Nội dung có tính hệ thống và dễ hiểu: Sách nên được trình bày mạch lạc, logic và có hình minh họa hỗ trợ người học tiếp thu;
- Phù hợp với trình độ và mục tiêu học tập: Mỗi đối tượng từ sinh viên mới đến người làm lâm sàng cần chọn sách đúng với mức độ chuyên sâu mình cần;
- Tính ứng dụng lâm sàng cao: Ưu tiên tài liệu hướng dẫn thao tác, tư thế, chỉ định, chống chỉ định và cách áp dụng trong thực tế;
- Có bài tập, câu hỏi ôn luyện hoặc tình huống lâm sàng: Sách có phần bài tập hoặc case study sẽ giúp người học củng cố kiến thức hiệu quả hơn;
- Ngôn ngữ rõ ràng và trình bày khoa học: Một cuốn sách tốt cần dùng ngôn từ dễ hiểu và bố cục gọn gàng, tránh gây quá tải thông tin;
- Khả năng áp dụng theo chuẩn đào tạo tại Việt Nam: Nên chọn sách phù hợp với chương trình đào tạo và quy trình điều trị đang dùng trong hệ thống Y tế Việt Nam;
- Ý kiến đánh giá từ giảng viên và người đang làm nghề: Những nhận xét thực tế từ chuyên gia giúp xác định cuốn sách có thực sự hữu ích hay không.
Top 3 cuốn sách Phục hồi chức năng sinh viên cần có
Các đầu sách về Phục hồi chức năng thường xoay quanh những nguyên lý cốt lõi của giải phẫu – sinh lý, các kỹ thuật can thiệp hiện đại và cách ứng dụng chúng trong điều trị nhằm giúp người bệnh khôi phục khả năng vận động, giảm đau và cải thiện chất lượng sống. Với sinh viên ngành Y, đặc biệt là những bạn theo học Vật lý trị liệu, Phục hồi chức năng hoặc Y học thể thao, việc nắm vững những tài liệu nền tảng là điều hết sức cần thiết. Dưới đây là ba cuốn sách tiêu biểu mang tính ứng dụng cao, được đánh giá là không thể thiếu trong chương trình học và thực hành lâm sàng.
“Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng” – Bộ môn Phục hồi chức năng, Đại học Y Hà Nội

>>>> Danh sách: Các trường xét học bạ ngành Phục hồi chức năng
Đây là giáo trình chuẩn được sử dụng rộng rãi trong hệ thống đào tạo y khoa tại Việt Nam, được coi là tài liệu gốc cho sinh viên bắt đầu tiếp cận lĩnh vực Phục hồi chức năng. Nội dung sách tập trung vào những kiến thức nền tảng nhất như nguyên lý hoạt động của cơ – xương – khớp, các phương pháp điều trị bằng vật lý trị liệu, kỹ thuật vận động trị liệu, nhiệt trị liệu, điện trị liệu và ứng dụng cho nhiều dạng bệnh lý khác nhau.
Không chỉ phù hợp với sinh viên chuyên ngành Phục hồi chức năng hoặc Vật lý trị liệu, cuốn sách còn là tài liệu tham khảo tin cậy cho kỹ thuật viên, bác sĩ đa khoa và những người hành nghề lâm sàng muốn củng cố kiến thức chuẩn hóa theo Bộ Y tế. Việc trình bày khoa học, dễ hiểu cùng hệ thống minh họa rõ ràng giúp người học nhanh chóng tiếp cận thực hành, từ đó tạo nền tảng vững chắc trước khi bước vào môi trường bệnh viện.
Ngoài nội dung đại cương, sách còn mở rộng sang các bệnh lý phổ biến như tai biến mạch máu não, liệt chi, thoái hóa khớp, tổn thương tủy sống… giúp sinh viên hình dung rõ quy trình lượng giá, lập kế hoạch điều trị và theo dõi tiến triển phục hồi.
“Vật Lý Trị Liệu – Phục Hồi Chức Năng 2019” – GS.TS. Nguyễn Xuân Nghiên & PGS.TS. Cao Minh Châu

Tác phẩm của hai chuyên gia đầu ngành này được đánh giá là nguồn tài liệu mang tính chuyên sâu cao, phù hợp với sinh viên năm cuối, học viên sau Đại học và cả những người đang làm lâm sàng muốn cập nhật kiến thức mới. So với các giáo trình cơ bản, cuốn sách mang tính mở rộng hơn khi lồng ghép kinh nghiệm thực tế, phân tích cơ chế tác động của từng phương pháp và giới thiệu nhiều kỹ thuật hiện đại đã được ứng dụng tại Việt Nam.
Điểm nổi bật của sách là những cập nhật về tiến bộ khoa học như kỹ thuật phục hồi sau phẫu thuật chỉnh hình, các phương pháp can thiệp dành cho bệnh nhân đau mạn tính, ứng dụng điện trị liệu hiện đại, phương pháp đánh giá chức năng theo tiêu chuẩn quốc tế (như ICF). Bên cạnh lý thuyết, sách còn cung cấp hệ thống câu hỏi trắc nghiệm, giúp người học tự kiểm tra, ôn tập và chuẩn bị cho các kỳ thi chuyên ngành.
Nội dung được sắp xếp từ cơ bản đến nâng cao, kết hợp hình ảnh minh họa rõ ràng, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt và áp dụng linh hoạt vào từng ca bệnh cụ thể.
“Giáo trình Phục hồi chức năng – Vật lý trị liệu” – PGS.TS. Nguyễn Hữu Điền

Cuốn sách này đặc biệt được đánh giá cao bởi tính thực hành, giúp người học hiểu cách triển khai các kỹ thuật điều trị một cách chuẩn xác. Ngoài phần lý thuyết về cấu trúc cơ thể, cơ chế phục hồi và nguyên tắc lượng giá, sách hướng dẫn chi tiết cách thực hiện từng bài tập, cách đặt bệnh nhân, cách điều chỉnh cường độ và lưu ý an toàn khi áp dụng.
Cấu trúc nội dung được xây dựng theo hướng có hệ thống: từ kiến thức đại cương đến từng kỹ thuật chuyên sâu như vận động trị liệu, thủy trị liệu, xoa bóp, hoạt động trị liệu… Điều này giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận và ghi nhớ. Nhờ tính thực tiễn cao, tài liệu này được sử dụng làm giáo trình chính thức tại nhiều trường Cao đẳng và Đại học đào tạo ngành Phục hồi chức năng, đồng thời rất hữu ích cho kỹ thuật viên và bác sĩ mới ra trường.
Ngoài ra, sách còn bổ sung các ví dụ lâm sàng, quy trình đánh giá chức năng và các phác đồ tập luyện cơ bản dành cho từng nhóm bệnh, giúp người đọc dễ dàng vận dụng ngay trong thực tiễn.
Hướng dẫn cách đọc sách Phục hồi chức năng hiệu quả
Việc trang bị kiến thức đúng và đủ từ sách chuyên môn đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt với những ai theo học hoặc làm việc trong ngành Phục hồi chức năng. Tuy nhiên, để hiểu sâu và vận dụng tốt, bạn cần có phương pháp đọc sách hiệu quả thay vì chỉ đọc theo thói quen.
- Xác định mục tiêu trước khi đọc: Trước khi mở sách, bạn cần xác định rõ mình đọc để nắm lý thuyết, phục vụ thực hành, ôn thi hay tìm hiểu một chủ đề cụ thể; điều này giúp bạn tập trung đúng phần cần thiết và tiết kiệm thời gian;
- Đọc phần mục lục trước: Mục lục là bản đồ của cuốn sách, giúp bạn nắm được cấu trúc tổng thể và lựa chọn chương phù hợp với nhu cầu thay vì đọc dàn trải;
- Bắt đầu từ kiến thức nền tảng: Hãy ưu tiên các chương về giải phẫu, sinh lý vận động và nguyên lý trị liệu, vì đây là nền tảng để hiểu sâu bản chất của mọi kỹ thuật trong Phục hồi chức năng;
- Ghi chú và tô đậm ý chính: Trong lúc đọc, bạn nên tô đậm những nguyên tắc, quy trình, chỉ định – chống chỉ định và thông số quan trọng, đồng thời ghi chú thêm để ghi nhớ lâu hơn;
- Kết hợp đọc – xem – làm: Phục hồi chức năng là ngành thực hành, nên sau khi đọc, bạn hãy xem video minh họa hoặc quan sát giảng viên để hình dung động tác, rồi thử áp dụng để hiểu rõ kỹ thuật;
- Tóm tắt lại từng chương: Sau khi hoàn thành một chương, hãy viết nhanh vài dòng về nội dung chính hoặc sơ đồ hóa lại kiến thức giúp bạn hệ thống bài và ôn tập dễ dàng;
- Liên hệ với ca lâm sàng thực tế: Khi có cơ hội tiếp xúc bệnh nhân, bạn nên so sánh những gì sách dạy với thực tế để hiểu được cách điều chỉnh bài tập, kỹ thuật trị liệu theo từng tình huống;
- Luyện làm câu hỏi hoặc bài tập cuối chương: Nếu sách có câu hỏi, bạn nên làm ngay sau khi đọc để kiểm tra mức độ hiểu bài và tăng khả năng ghi nhớ, đặc biệt hữu ích khi chuẩn bị cho kỳ thi;
- Đọc chậm phần kỹ thuật thao tác: Các hướng dẫn kỹ thuật thường chi tiết và dễ bỏ sót, vì vậy bạn cần đọc chậm, đối chiếu với hình minh họa và ghi lại những lưu ý an toàn quan trọng;
- Tra thêm sách hoặc tài liệu khác khi gặp phần khó: Nếu gặp nội dung khó hiểu, bạn có thể tìm thêm tài liệu từ sách khác, bài giảng hoặc hướng dẫn thực hành để có góc nhìn đa chiều và hiểu kỹ hơn;
- Ôn lại định kỳ: Kiến thức Phục hồi chức năng khá rộng và nhanh quên, nên việc xem lại ghi chú hoặc tóm tắt sau vài ngày hay vài tuần sẽ giúp kiến thức bền vững hơn.
Việc sở hữu và đọc đúng các cuốn sách Phục hồi chức năng chất lượng sẽ giúp sinh viên xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc, kết hợp lý thuyết với thực hành một cách hiệu quả. Những tài liệu này không chỉ hỗ trợ học tập mà còn là cẩm nang quý giá khi bước vào môi trường lâm sàng, từ đó nâng cao kỹ năng và tự tin ứng dụng phương pháp phục hồi chức năng. Vì vậy, đầu tư thời gian nghiên cứu top 3 cuốn sách này sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả quá trình học tập và nghề nghiệp sau này.
Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn tổng hợp




