Tổng hợp một số bài thuốc của từ cẩu tích

Cẩu tích thông thường được dùng để làm thuốc và điều trị các bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, mọi người chỉ nên dùng loại thảo dược này khi đã được các bác sĩ/ dược sĩ cân nhắc điều chỉnh liều lượng thuốc để điều trị bệnh dứt điểm.

Tổng quan thông tin chung về cẩu tích

Cẩu tích được biết đến là một loại quyết thực hoặc là dương xỉ, có thân rễ mọc đứng, phủ lông mềm màu vàng nâu ở bên ngoài, cây thường thấp, to. Thân rễ sau khi đã cắt hết lá chỉ còn lớp lông tơ có hình dạng tương tự như con chó con. Lá kép dài khoảng tầm 1 - 2m, chia thành nhiều lá chét dạng lông chim, cuống lá rất to và cứng, có lông mềm và màu nâu. Theo đó, cơ quan sinh sản của cây cẩu tích là các túi bào tử có áo màu nâu, mọc ở mặt dưới lá, xếp một cách đều đặn 2 bên gân giữa, bên trong đựng nhiều bào tử. Bào tử thường có hình tam giác hoặc hơi tròn, sần sùi, màu sáng/ đen nhạt và có cánh.

>>> Tham khảo thêm các kiến thức hữu ích:

• Sử dụng liều lượng các axit amin phân nhánh điều trị bệnh hiệu quả
• Hướng dẫn về liều lượng dùng Diacylglycerol để điều trị bệnh
• Tìm hiểu về công dụng & Cơ chế hoạt động của Histidine

Tại Việt Nam, cẩu tích thường phân bố tập trung ở những tỉnh miền núi phía Bắc như Lai Châu, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Lạng Sơn, Bắc Cạn,...Nhưng việc khai thác bừa bãi cùng với quá trình phá rừng làm nương rẫy đã làm cho vùng phân bố của cẩu tích bị thu hẹp. Theo đó, cẩu tích đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam để lưu ý bảo vệ.

Những bộ phận dùng của cẩu tích

Mọi người thường sử dụng thân rễ cẩu tích, thu hái vào mùa hạ hoặc đông, tiến hành cạo sạch hết lông và để riêng làm thuốc được gọi là lông cu li hoặc kim mao. Trong trường hợp không dùng lông, có thể đốt hoặc rang thân rễ với cát nóng cho cháy hết lông rồi ngâm nước, rửa sạch và tiến hành đồ kỹ cho mềm, thái mỏng, phơi hoặc sấy khô. Khi sử dụng, tẩm dược liệu với rượu và để qua một đêm rồi sao vàng.

Dược liệu cẩu tích thường là các đoạn thân rễ có màu nâu, hoặc nâu hơi hồng, dài tầm khoảng 4 - 10m, mặt ngoài có vẻ gồ ghề, có chỗ lồi chỗ lõm, xung quanh sẽ dính ít lông vàng nâu, chất cứng khó cắt và khó có thể bẻ gãy khi khô, có vị đắng ngọt. Cẩu tích dễ bị mốc nên cần phải bảo quản tại nơi khô ráo.

Thành phần hóa học trong cẩu tích

Trong thân rễ cẩu tích có chứa tầm khoảng 30% tinh bột. Phần lông cu li có chứa Tanin và sắc tố. Đã có một nhà nghiên cứu và phân lập được từ thân rễ cẩu tích nhiều hợp chất và định danh là axit stearic, daucosterol, β-sitostero, axit protocatechuic, axit cafeic.

Tổng hợp những bài thuốc dân gian từ cẩu tích

Dưới đây các giảng viên Khoa Cao đẳng Dược TPHCM chia sẻ đến mọi người về các bài thuốc dân gian của cẩu tích gồm có:

Điều trị đau lưng, mỏi gối do thận hư yếu

Chuẩn bị cẩu tích 20g, củ mài 20g, rễ gối hạc 12g, rễ cỏ xước 12g, dây đau xương 12g, bổ cốt toái 16g, thỏ ty tử 12g, đỗ trọng 16g, tỳ giải 16g. Hãy thêm nước và sắc uống mỗi ngày.

Điều trị đau nhức ngang lưng

Ngưu tất 10g, cẩu tích 15g, đỗ trọng 10g, mộc qua 6g, sinh mễ nhân 12g. Thêm khoảng 600ml nước rồi tiến hành sắc còn lại 200ml, hãy chia ra thành 3 lần uống/ ngày. Các bạn có thể thêm 20ml rượu vào nước sắc khi uống thuốc nếu như người bệnh đó uống được rượu.

Điều trị thận hư, sống lưng bị đau mỏi, bạch đới và di tinh

Chuẩn bị cẩu tích 16g, đỗ trọng 10g, thục địa 12g, ô dược, dây tơ hồng sao, củ súng, quả kim anh, mỗi vị tầm khoảng 8g. Sắc để lấy nước uống.

Chữa phong thấp, chân tay tê bại và không muốn cử động

Cẩu tích 20g, mộc qua 12g, ngưu tất 8g, tang chi 8g, tùng tiết 4g, đỗ trọng 8g, tục đoạn 8g, quế chi 4g, tần giao 12g. Hãy thêm nước 600ml sắc còn lại 200ml, tiến hành chia làm 2 lần uống/ ngày.

Chữa phong thấp đau nhức khớp xương, tay chân yếu, mỏi/ bại liệt co quắp

Cẩu tích 16g, cốt toái bổ, tục đoạn mỗi vị 12g, xuyên khung, bạch chỉ mỗi vị 4g, độc hoạt 10g. Toàn bộ mang đi sắc nước để lấy nước uống.

Toàn bộ các thông tin ở trên do giảng viên Cao đẳng Y Dược TP HCM chia sẻ về các bài thuốc dân gian của cẩu tích trong quá trình điều trị bệnh. Nhưng mọi người lưu ý đây chỉ là các thông tin mang tính chất tham khảo và sẽ không thay thế lời chỉ định của các bác sĩ/ dược sĩ đã kê đơn ban đầu.