Những lỗi nhỏ mất điểm thường gặp khi làm bài thi môn Hóa học ở kỳ thi THPT

Thầy giáo Trần Phương Duy - Giáo viên Hóa học Hệ thống giáo dục Toliha – elearning chia sẻ một số lỗi thí sinh thường mắc phải khi làm đề thi môn Hóa học. Đồng thời, đưa ra được hướng khắc phục để có thể đạt được kết quả cao trong kỳ thi.

Trong quá trình làm bài thi trắc nghiệm khi gặp những lỗi nhỏ cũng khiến chúng ta cảm thấy nuối tiếc, bởi mất điểm không đúng chỗ. Vì vậy, tốt nhất thí sinh cần phải chú ý về tất cả những lỗi thường gặp khi làm bài thi trắc nghiệm môn Hóa học trong kỳ thi tốt nghiệp THPT trước khi bước vào phòng thi.

* Những ứng dụng liên quan đến thuật ngữ hoặc công thức

• Isoamyl axetat có mùi dầu chuối, chuối chín; benzyl axetat có mùi thơm hoa nhài.

* Quặng

• Quặng sắt: Hematit: Fe2O3; Mahetit: Fe3O4; Xiderit: FeCO3; Pirit: FeS2;
• Quặng chứa kim loại nhóm IA, IIA, Al: Phèn chua: K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O hay KAl(SO4)2.12H2O;
• Phèn nhôm: Al2(SO4)3.24H2O ( với M là Li+, Na+, NH4+); Đồng thau: Cu-Zn; Thủy tinh lỏng: K2SiO3 và Na2SiO3;

* Thạch cao

• Thạch cao sống: CaSO4.2H2O
• Thạch cao nung: CaSO4.H2O, thường được dùng để đúc tượng, băng để bó vết thương gãy xương, làm phấn viết bảng và sử dụng để làm chất phụ gia kết dính trong xi măng.
• Thạch cao khan: CaSO4

* Phân bón

• Đạm 1 lá: Amoni sunfat (NH4)2SO4, Amoni clorua NH4Cl và đạm 2 lá: NH4NO3 (cách tốt nhất hãy nhớ nôm na 1 lá là N có 1 số oxi hóa, 2 lá là N có 2 số oxi hóa).
• Phân Supe Phophat kép Ca(H2PO4)2; phân Supe Phôphat đơn Ca(H2PO4)2 và CaSO4 (Nhớ nôm na đơn là gồm 2 muối, kép gồm 1 muối).

* Thứ tự

Đây là một trong những cụm từ khá quen thuộc sẽ không gặp trong bài thi. Mặc dù thế chúng ta vẫn phải đặc biệt chú ý, bởi nó hiện diện “ gần” và có hầu hết trong những bài tập lý thuyết và các dạng bài tập.

Cần phải viết đúng thứ tự phản ứng trước, sau của những chất điện phân dung dịch hỗn hợp, trong đó đừng quên vị trí của cặp oxi hóa khử Fe3+/Fe. Cách tốt nhất để thí sinh nên nhớ dãy điện hóa của kim loại, trước khi và phòng thi hãy ghi nháp ra hoặc trước khi vào phòng thi cần phải viết lại cho nhớ. Không được chủ quan vì khi vào phòng thi thì bất kỳ điều gì cũng có thể xảy ra.

Đối với những bài toán kim loại phản ứng với dung dịch muối, những phản ứng của các dung dịch với nhau đừng nghĩ kết tủa chỉ bao gồm kim loại, bởi đôi khi nó còn bao gồm cả: AgCl, BaSO4,... sản phẩm của phản ứng trao đổi ion.

Hướng khắc phục: Thí sinh cần phải rèn luyện được những kỹ năng về tóm tắt, xử lý được những dữ kiện có liên quan đến sơ đồ hóa để từ đó có thể thấy rõ được sự trao đổi ion trong dung dịch tránh bỏ sót kết tủa, điều này sẽ gây nên tình trạng làm nhiễu đáp án.

* Hệ số

Đây được đánh giá là một trong những từ khóa khá quan trọng xuất hiện hầu khắp những bài tập có liên quan đến phương trình hóa học. Một số lỗi viết phương trình sai đa phần các em thường gặp như:

+ Viết phương trình không cần bằng.

+ Tính toán nguyên tố không cân bằng theo đúng bảo toàn nguyên tố (Fe2O3 tạo Fe(NO3)3 chẳng hạn, đa phần chúng ta thường sẽ chủ quan cho số mol của hai chất bằng nhau).

+ Tính toán những sản phẩm khử chứa N mà số nguyên tử N là 2 (như: N2O trong phân tử có 2N+1 )

+ Đối với hữu cơ cần phải áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố với oxi. Tuy nhiên, các em lại quên rằng trong Este hay axit có 2 oxi/ chất béo có 6 oxi, quên không nhân với hệ số này trong lúc bảo toàn/ ở một vế ta lại quên bảo toàn theo O2, vế còn lại bảo toàn theo O nguyên tử.

Hướng khắc phục: Các em cần phải nhớ, nên tự nghiêm khắc với bản thân mình để khi làm những dạng bài tập có phương trình phải chắc chắn cân bằng được phương trình, cân bằng về nguyên tố. Đồng thời, những dạng bài toán về oxi hóa khử trong môi trường axit nên dùng phương trình ion - electron để tránh được tình trạng sai sót.

+ Khi làm hữu cơ, đôi khi chúng ta cần phải ghi nhớ về hệ số phản ứng đó, đây là cách giúp thí sinh có thể rút ngắn được thời gian làm bài thi. Tuy nhiên, đây cũng là con dao 2 lưỡi nếu như nhớ sau sẽ kéo theo cả bài sẽ không chính xác. Nếu như không may mắn đáp án tính sai nhưng đây là đáp án nhiễm được người ra đề đưa ra (Ví dụ như: HCHO tráng bạc cho ra 4Ag hoặc lên men Glucozo sinh ra 2 Ancol và 2CO2 chẳng hạn...)

* Đếm

Những dạng câu hỏi này thường gây khó khăn cho các thí sinh, bởi đòi hỏi cần phải có trải nghiệm và sự chắc chắn, xâu chuỗi tất cả kiến thức. Những dạng bài này thường chủ yếu xuất hiện ở chương trình lớp 11 và lớp 12. Vì vậy, thí sinh cần phải điểm qua một số “key” thường gặp trong dạng này.

Số chất phản ứng tráng bạc khác với số chất phản ứng AgNO3/NH3 (thí sinh thường hay nhầm ở loại chất có nối ba đầu mạch như Axetilen hoặc Vinylaxetilen có phản ứng với AgNO3/NH3 nhưng không gọi là phản ứng tráng bạc – phản ứng của nhóm chức Andehit).

Số chất phản ứng với Cu(OH)2 ở trong điều kiện thường, tuy nhiên các em học sinh thường hay bỏ sót một số hợp chất khá quan trọng đó là những axit hữu cơ như: axit axetic khi phản ứng nó thể hiện là một bazơ. Hoặc nâng cao hơn là phản ứng màu Biure khi đáp án có protein các em đừng quên protein cũng có bản chất là các peptit có hơn 2 liên kết peptit trong phân tử.

Số chất làm mất màu dung dịch Br2 các em phải nhớ có những chiều hướng như: mất màu do phản ứng thế và tạo kết tủa thường gặp với Anilin hay Phenol; hoặc mất màu do phản ứng oxi hóa tạo dung dịch trong suốt thường gặp với những hợp chất có nối bội như anken, ankin hoặc các hợp chất có nhóm andehit,...

Trong thời gian học hữu cơ các em học sinh cần phải ghi nhớ những phản ứng hóa học hữu cơ, thực tế là phản ứng đặc trưng của những nhóm chức. Vì vậy, cần phải nắm vững những tính chất của nhóm chức cũng là chìa khóa giúp các em có thể làm thêm được những dạng bài tập có liên quan.

Tất cả những thông tin cung cấp trên Giáo viên Trần Phương Duy đã chia sẻ đến cho các thí sinh về những lỗi thường gặp khi làm bài thi môn Hóa học. Chúc tất cả các sĩ tử chuẩn bị bước vào kỳ thi quan trọng gặp thật nhiều may mắn!

Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn tổng hợp!