Thách thức nguồn nhân lực chất lượng cao trong Cách mạng công nghiệp 4.0

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang bước vào thời kỳ đầu - giai đoạn bản lề cho các nước đang phát triển thúc đẩy tăng trưởng kinh tế để theo kịp xu hướng thế giới. Tuy nhiên, những ngành nghề lâu nay được nước ta đặc biệt coi trọng và là ưu thế của Việt Nam khi ra trường quốc tế, hiện nay, không còn là thế mạnh nữa, thậm chí bị đe dọa nghiêm trọng.

Cụ thể, dưới tác động cực kỳ mạnh mẽ của nền tảng khoa học công nghệ, có tới 86% lao động trong ngành da giày, dệt may của Việt Nam có nguy cơ mất việc làm. Nếu điều này xảy ra, thiệt hại cho ngành công nghiệp được xem là thế mạnh của Việt Nam trong rất nhiều năm qua, là không thể đong đếm được.

Chưa kể, Việt Nam đang trong giai đoạn "dân số vàng", tổng số lao động của chúng ta đã tăng thêm khoảng 20 triệu người trong vòng 20 năm qua. Điều này vốn được xem là lợi thế về nguồn nhân lực và các chuyên gia kinh tế vẫn ra rả về tiềm năng của thị trường lao động Việt nam trong giai đoạn "dân số vàng" ngăn ngủi. Nhưng thực tế, khi thế giới đang hòa mình vào Cách mạng công nghiệp 4.0, "dân số vàng" lại trở thành điểm yếu trong thời kỳ máy móc làm thay con người.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang đến cho Việt Nam cơ hội thay đổi bộ mặt kinh tế những cũng tiềm ẩn vô vàn rủi ro. 

Chưa dừng lại ở đó, Việt Nam thực sự chưa có nhiều nguồn lực để đối phó với các cường quốc kinh tế khi chất lượng nhân lực của chúng ta không cao, chỉ phù hợp với công việc đơn giản, không yêu cầu cao. Trong khi đó, nhiều ngành nghề cần nhân sự "khủng" vẫn tuyển dụng đều đặn với các chỉ tiêu tăng dần theo các năm. Nhưng thực tế, với hơn hàng triệu cử nhân, thạc sĩ ra trường mỗi năm, chưa tới 30% có trình độ đáp ứng được ngay yêu cầu công việc. Đã có rất nhiều cảnh báo xung quanh việc Việt Nam có thể bị tụt hậu nếu như không đáp ứng được yêu cầu về nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế. Từ đó cho thấy, nguồn lao động chất lượng cao đang trở thành yêu cầu bức thiết của thị trường lao động Việt.

Vì đâu nên nỗi?

Giáo dục Đại học ở Việt Nam có thể coi là một nền giáo dục hàn lâm. Nhà trường đào tạo những kiến thức rất uyên thâm, có cơ sở khoa học rất rõ ràng nhưng trên thực tế, càng chuyên sâu càng khó thích nghi, càng khó bắt tay vào công việc do thực hành ít, lý thuyết nhiều. Trong khi đó, Cách mạng công nghiệp 4.0 tạo ra các ngành mới rất nganh & triệt tiêu các ngành cũ cũng nhanh không kém. Điều này đặt ra thách thức mới cho các ngành đạo tạo, làm sao liên tục đổi mới, mở mang và khai phóng. Xu hướng tất yếu của cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi hệ thống giáo dục, giảng viên & học viên bắt buộc phải thay đổi.

Để chủ động thích ứng và hóa giải thách thức, cần chuyển đổi mạnh từ mô hình đào tạo "những ngành nhà trường có" sang đào tạo "những ngành thị trường cần" và hướng tới đạo tạo "những ngành thị trường sẽ cần". Khi đó, việc gắn kết giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp là điều cấp thiết, đồng thời thúc đẩy việc hình thành cơ sở đào tạo trong doanh nghiệp và doanh nghiệp tích hợp trong cơ sở đào tạo.

Thách thức không chỉ ở các ngành kỹ thuật

Trên thực tế, lĩnh vực tự động hóa, kỹ thuật số, công nghệ thông tin, công nghệ sinh học,... là các lĩnh vực chịu tác động trực tiếp của Cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy vậy, các ngành khác không phải không bị ảnh hưởng. Nên hiểu một cách khái quát hơn, Cách mạng công nghiệp 4.0 đã & đang tạo sức ép về đào tạo nhân lực chất lượng cao trong mọi lĩnh vực, ngành nghề.

Y Dược là lĩnh vực tưởng chừng không liên quan đến Cách mạng công nghiệp 4.0 nhưng thực tế không hẳn như vậy. Công tác phục vụ trong bệnh viện sử dụng các trang thiết bị, máy móc, tự động hóa,... cũng đòi hỏi nhân sự1 chất lượng cao được đào tạo bài bản, thực hành nhiều.

Nắm bắt xu thế này, nhiều năm qua, trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn đã không ngừng đổi mới chương trình đào tạo. Hiện nay, với thời lượng thực hành chiếm tới 70% khung chương trình, học viên Cao đẳng Y Dược sau khi ra trường hoàn toàn có thể bắt tay vào công việc ngay. Đặc biệt, đối với các ngành kỹ thuật, điều khiển máy móc trong bệnh viện, giờ học thực hành càng đóng vai trò quan trọng.

Trường Cao đẳng Y Dược thông báo chiêu sinh ngành Kỹ thuật Xét nghiệm y học.

Minh chứng rõ nhất cho thấy khả năng thích tùy biến của nhà trường với thời cuộc là hơn 80% sinh viên tốt nghiệp hàng năm đều có thể bắt tay vào làm việc ngay tại các cơ sở y tế. Con số này đối với sinh viên ngành Kỹ thuật vật lý trị liệu hay Kỹ thuật Xét nghiệm y học thậm chí còn cao hơn.

Ngành Y Dược không đứng ngoài Cách mạng công nghiệp 4.0, chắc chắn là như vậy. Và nếu bạn đam mê lĩnh vực y dược, đồng thời không muốn mình tụt hậu, hãy tỉnh táo khi chọn trường để theo học!