Ai là ông tổ ngành Dược Việt Nam và thành tựu mà ông đạt được

Trong dòng chảy lịch sử Y Dược dân tộc, luôn có những bậc Danh Y để lại dấu ấn sâu đậm qua các công trình và tư tưởng của mình. Một trong những nhân vật tiêu biểu ấy chính là người được tôn vinh là ông tổ ngành Dược Việt Nam. Hãy cùng các thầy cô chuyên ngành Cao đẳng Dược tìm hiểu ngay dưới đây.

Ai là ông tổ ngành Dược Việt Nam

Đại Danh Y Thiền sư Tuệ Tĩnh được xem là ông tổ ngành Y Dược Việt Nam, đồng thời được nhân dân tôn vinh là bậc thánh của nền thuốc Nam. Ông có tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, hiệu Tráng Tử Vô Dật hay Hồng Nghĩa, tự Linh Đàm, trong Hán tự thường gọi là 慧靜禪師. Theo các tư liệu lịch sử, Tuệ Tĩnh sống vào cuối triều Trần, khoảng từ năm 1330 đến 1400. Quê gốc của ông là làng Nghĩa Phú, tổng Văn Thai, huyện Cẩm Giàng, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương (ngày nay thuộc xã Tuệ Tĩnh, TP Hải Phòng). Hiện nay, tại chùa Giám  vẫn còn đền thờ ông để tưởng nhớ công lao to lớn.

Tiểu sử cuộc đời ông tổ ngành Dược Việt Nam

>>>> Giải đáp: Học ngành Dược thi khối nào?

Tiểu sử của Danh Y Tuệ Tĩnh đã có rất nhiều dấu ấn, có thể được khái quát qua các mốc chính sau:

• Ông sinh năm 1330, trong một gia đình nông dân nghèo. Cha là Nguyễn Công Vỹ, mẹ là Hoàng Thị Ngọc.
• Khi mới 6 tuổi, ông mồ côi cả cha lẫn mẹ và được các sư chùa Hải Triều cưu mang, nuôi dưỡng cho học chữ.
• Đến năm 10 tuổi, ông được đưa về chùa Giao Thủy tiếp tục học tập. Từ đây, ông được gọi là Tiểu Huệ, sau này lấy pháp hiệu là Huệ Tĩnh (Tuệ Tĩnh).
• Năm 22 tuổi, ông thi đỗ Thái học sinh dưới triều vua Trần Dụ Tông. Tuy nhiên, thay vì bước vào quan trường, ông chọn ở lại chùa Nghiêm Quang để tu hành, nghiên cứu Y học và chữa bệnh cho dân.
• Tuệ Tĩnh không chỉ giảng dạy về Y lý mà còn mở hiệu thuốc Hồng Nghĩa tại quê nhà. Đến năm 1374, ông thi đỗ Hoàng Giáp (đệ nhị giáp Tiến sĩ).
• Năm 1385, vì Y thuật uyên thâm, ông bị đưa sang nhà Minh (Trung Quốc). Ông mất tại đất khách, khoảng năm 1400, nơi mộ bia vẫn còn khắc câu thống thiết: “Ai về nước Nam, cho ta về với”.
• Hơn 300 năm sau, vào năm 1690, Tiến sĩ Nguyễn Danh Nho được triều đình cử đi sứ sang Trung Hoa để viếng mộ và xin rước di hài Tuệ Tĩnh về.
• Đến năm 1695, nhân dân làng Nghĩa Phú cùng Nguyễn Danh Nho đã dựng đền thờ tại quê hương nhằm ghi nhớ công lao của vị đại thiền sư, người đã đặt nền móng cho nền Y dược cổ truyền Việt Nam.

Những thành tựu Y học và Văn hóa của Danh Y Tuệ Tĩnh

Tuệ Tĩnh không chỉ được biết đến là ông tổ ngành Dược Việt Nam mà còn là một nhà văn hóa lớn, để lại nhiều công trình có giá trị bền vững.

Về Y học:

Thành tựu Y học của Tuệ Tĩnh dưới vai trò một người thầy thuốc có thể nhìn nhận ở nhiều khía cạnh:

• Đặt nền móng cho Y học cổ truyền Việt Nam: Ông khẳng định quan điểm “Nam dược trị Nam nhân”, chú trọng khai thác và sử dụng dược liệu bản địa để chữa bệnh cho người Việt. Đây là một tư tưởng cách mạng, tạo tiền đề cho việc phát triển nền Y dược cổ truyền dân tộc.
• Tận tâm cứu chữa người bệnh: Với vai trò là một thầy thuốc, Tuệ Tĩnh đã trực tiếp khám chữa bệnh cho dân nghèo, mang Y thuật của mình đến gần hơn với đời sống nhân dân, thể hiện rõ tinh thần Y đức và lòng từ bi của một vị thiền sư.
• Xây dựng hệ thống tri thức Y học: Ông dày công nghiên cứu và ghi chép lại trong những tác phẩm để đời như Nam dược thần hiệu, Hồng Nghĩa giác tư Y thư. Đây không chỉ là sách chữa bệnh mà còn là cẩm nang giúp các thế hệ thầy thuốc sau tiếp tục kế thừa và phát triển.
• Kết hợp giữa Y học và giáo dục: Không chỉ chữa bệnh, Tuệ Tĩnh còn đào tạo, truyền dạy kiến thức Y học cho học trò, góp phần hình thành đội ngũ lương Y kế cận.
• Gắn Y học với nhân văn và đạo đức: Tuệ Tĩnh coi nghề Y là “nhân thuật”, tức là nghệ thuật của lòng nhân, đặt Y đức lên hàng đầu. Điều này khiến ông được nhân dân kính trọng, hậu thế tôn vinh là “ông tổ ngành Dược Việt Nam”.

Về Văn hóa:

• Tuệ Tĩnh để lại dấu ấn sâu đậm trong việc giữ gìn và phát triển chữ Nôm qua tác phẩm Y học, góp phần lan tỏa tri thức tới nhân dân lao động, những người ít có điều kiện tiếp cận chữ Hán.
• Tư tưởng nhân văn, từ bi trong sự nghiệp cứu người của ông đã trở thành một giá trị văn hóa – đạo đức mẫu mực, hun đúc tinh thần “lương Y như từ mẫu” cho hậu thế.
• Các công trình, di tích gắn liền với ông như chùa Giám và những bia ký, đền thờ vẫn được bảo tồn, trở thành biểu tượng văn hóa – tâm linh gắn với truyền thống hiếu học, trọng Y đức của dân tộc.

Những tác phẩm Y học để đời

>>>> Xem ngay: Tốt nghiệp ngành dược ra trường làm gì?

Nam dược thần hiệu

Trong số những công trình Y học mà Tuệ Tĩnh để lại, “Nam dược thần hiệu” là tác phẩm quan trọng bậc nhất. Bộ sách gồm 11 quyển, ghi chép hơn 580 vị thuốc Nam cùng hàng trăm phương thuốc chữa bệnh thông dụng, gần gũi với đời sống nhân dân. Tác phẩm không chỉ phản ánh vốn tri thức phong phú về dược liệu bản địa mà còn khẳng định tư tưởng Y học độc đáo của ông với quan niệm nổi tiếng: “Nam dược trị Nam nhân” – dùng thuốc Nam để chữa bệnh cho người Việt. Đây được xem là nền tảng định hình và nâng tầm giá trị của Y học cổ truyền nước ta.

Hồng Nghĩa giác tư Y thư

Bên cạnh đó, Tuệ Tĩnh còn để lại tác phẩm “Hồng Nghĩa giác tư Y thư”, được viết bằng chữ Nôm dưới dạng thơ lục bát. Với lối viết gần gũi, dễ thuộc, dễ nhớ, cuốn sách mang tính phổ cập cao, giúp kiến thức Y học trở nên gần gũi với nhân dân. Nội dung không chỉ giới thiệu các phương pháp phòng và chữa bệnh bằng dược liệu Việt Nam, mà còn đề cao lối sống lành mạnh, giữ gìn vệ sinh và tu dưỡng đạo đức, cho thấy sự kết hợp giữa trị bệnh và dưỡng sinh trong tư tưởng Y học của ông.

Các bài thuốc dân gian và phương pháp dưỡng sinh

Ngoài hai bộ sách lớn, Tuệ Tĩnh còn để lại nhiều bài thuốc dân gian, kinh nghiệm dưỡng sinh và phương pháp rèn luyện sức khỏe. Những ghi chép ấy góp phần làm giàu kho tàng Y học truyền thống, đồng thời truyền lại cho các thế hệ sau một di sản quý báu để chăm sóc sức khỏe cộng đồng bằng các phương thuốc Nam gần gũi, dễ tìm.

Đại Danh Y Tuệ Tĩnh không chỉ được tôn vinh là ông tổ ngành Dược Việt Nam mà còn là biểu tượng của Y đức, trí tuệ và tinh thần dân tộc. Những công trình, tư tưởng và bài thuốc ông để lại đã trở thành di sản quý báu, góp phần định hình nền Y học cổ truyền và soi đường cho các thế hệ thầy thuốc mai sau.

Cao Đẳng Y Dược TPHCM thông tin