Các trường Đại học dần siết chặt xét tuyển học bạ

Trong mùa tuyển sinh năm nay, nhiều trường Đại học đã bắt đầu điều chỉnh chính sách, giảm mạnh hoặc loại bỏ phương thức xét tuyển học bạ. Theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ yếu đến từ thực trạng "lạm phát điểm". Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn khẳng định có thể khai thác hợp lý phương thức này nếu áp dụng đúng cách.

Các trường Đại học dần siết chặt xét tuyển học bạ

Đến nay, đã có trên 150 trường Đại học công bố phương án tuyển sinh cho năm nay. Trong số đó, nhiều trường như Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội và Đại học Thái Nguyên dự định không còn sử dụng riêng học bạ làm tiêu chí xét tuyển.

Mới đây, vào ngày 17/4, thêm 20 trường thuộc khối quân đội cũng tuyên bố ngừng hoàn toàn việc xét tuyển theo học bạ, trong khi Đại học Nha Trang chỉ dùng học bạ ở vòng sơ tuyển ban đầu.

>>>> Danh Sách: 20 trường Quân đội không xét tuyển bằng học bạ năm 2025

Một số trường như Đại học Công thương TP.HCM hay các đơn vị trực thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM vẫn giữ phương thức xét tuyển học bạ, nhưng đã thu hẹp chỉ tiêu dành cho hình thức này. Nhiều trường khác chuyển sang xét tuyển tổng hợp, kết hợp học bạ với các yếu tố bổ sung như chứng chỉ quốc tế, điểm thi THPT, đánh giá năng lực hoặc phỏng vấn.

Theo nhận định của các chuyên gia, xu hướng giảm dần việc xét tuyển học bạ một cách độc lập sẽ tiếp tục trong tương lai nhằm đảm bảo sự công bằng hơn trong tuyển sinh. Tuy nhiên, phương thức này vẫn sẽ được duy trì dưới những hình thức phù hợp hơn.

Theo dữ liệu thống kê từ Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, tỷ lệ thí sinh trúng tuyển bằng hình thức xét học bạ đã giảm đáng kể, từ 37,18% trong năm 2022 xuống còn 27,86% vào năm 2023. Ông Phạm Thái Sơn – Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Đại học Công thương TP.HCM – cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng này là tình trạng "điểm học bạ tăng ảo" ở bậc trung học phổ thông.

"Nhiều trường phổ thông nâng đỡ học sinh quá nhiều, dẫn đến có thí sinh đạt điểm tổng kết lớp 12 tầm 8-9, nhưng điểm thi tốt nghiệp THPT chỉ 6,5-7, thậm chí thấp hơn", ông Sơn cho hay.

Bộ Giáo dục và Đào tạo khi so sánh điểm học bạ với kết quả thi tốt nghiệp THPT đã ghi nhận sự chênh lệch rõ rệt giữa hai hình thức. Cụ thể, trong năm 2023, có tới 60% thí sinh đậu Đại học bằng học bạ có tổng điểm thi tốt nghiệp theo tổ hợp ba môn thấp hơn ít nhất 3 điểm so với nhóm trúng tuyển bằng điểm thi.

Trước thực tế này, nhiều trường buộc phải siết chặt tiêu chí đầu vào với phương thức xét học bạ, kéo theo tỷ lệ trúng tuyển bằng hình thức này giảm mạnh.

Một cán bộ tuyển sinh tại Hà Nội cho rằng, bên cạnh lý do "lạm phát điểm", việc ngày càng có nhiều kỳ thi đánh giá năng lực và tư duy được tổ chức bài bản, có độ tin cậy cao, cũng góp phần khiến phương thức xét học bạ giảm sức hút. Đồng thời, phổ điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay đã có sự phân hóa rõ ràng hơn, trở thành công cụ phù hợp để các trường lựa chọn thí sinh.

Theo PGS.TS Lê Hữu Lập, nguyên Phó Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, xu hướng giảm xét tuyển học bạ là tín hiệu tích cực, góp phần nâng cao tính công bằng trong quá trình tuyển sinh.

"Mức độ đánh giá kết quả học tập của học sinh ở từng trường, thậm chí của mỗi thầy cô trong trường cũng khác nhau do không dựa trên một kỳ thi chung. Vì vậy, nếu chỉ dùng kết quả học bạ để xét tuyển sẽ rất khó công bằng", ông Lập lý giải.

Tuy vậy, ông nhận định xét tuyển học bạ vẫn sẽ tiếp tục được duy trì, đặc biệt ở những trường gặp khó khăn trong việc thu hút thí sinh. Ông nhấn mạnh đây là quyền tự chủ hợp pháp của các cơ sở đào tạo và đề xuất nên bổ sung thêm các tiêu chí đi kèm, chẳng hạn như kết hợp với chứng chỉ quốc tế, nhằm nâng cao chất lượng đánh giá đầu vào.

Còn theo ông Phạm Thái Sơn, việc sử dụng học bạ độc lập vẫn có giá trị khi giúp các trường lựa chọn được thí sinh phù hợp và góp phần giảm gánh nặng chi phí cho xã hội. Điều quan trọng là cần phân tích kỹ mối tương quan giữa đầu vào của phương thức này với các hình thức tuyển sinh khác để đảm bảo hiệu quả và công bằng trong tuyển chọn.

>>>> Công bố: Thời gian đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2025

Trong những năm gần đây, Đại học Công thương TP.HCM thường đặt ngưỡng điểm sàn cho xét tuyển học bạ cao hơn so với điểm thi tốt nghiệp THPT, phù hợp với kết quả đối sánh từ Bộ Giáo dục với mức điểm đầu vào lần lượt là 20 và 16.

Nhờ cách điều chỉnh này, chất lượng học tập của sinh viên trúng tuyển theo hai phương thức được duy trì ở mức tương đương. Khảo sát cho thấy, trong số sinh viên năm hai, khoảng 60% thuộc nhóm tuyển bằng điểm thi đạt học lực khá, trong khi nhóm tuyển bằng học bạ đạt khoảng 58%.

Cách tiếp cận này cũng phản ánh đúng tinh thần quy đổi điểm tương đương giữa các phương thức xét tuyển được quy định trong quy chế tuyển sinh Đại học năm nay.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn khẳng định, Bộ không yêu cầu các trường phải loại bỏ phương thức xét tuyển học bạ. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng phương thức này vẫn còn những hạn chế về độ tin cậy và chưa phản ánh chính xác năng lực thực sự của thí sinh như một số hình thức tuyển sinh khác.

Theo ông, các trường vẫn có thể áp dụng xét học bạ, nhưng nên xây dựng cơ chế quy đổi phù hợp, chẳng hạn dựa trên mức chênh lệch giữa điểm học bạ và kết quả thi tốt nghiệp THPT hoặc các kỳ thi khác. Sau đó cộng thêm một mức điểm điều chỉnh được xem như hệ số bù trừ nhằm tăng tính khách quan và độ chính xác trong tuyển chọn.

Một số chuyên gia đề xuất các trường nên xem xét sử dụng điểm học bạ của cả ba năm học THPT thay vì chỉ xét kết quả từ 2-3 học kỳ. Theo quy chế tuyển sinh năm nay, khi xét tuyển học bạ, các trường phải sử dụng điểm học tập của năm lớp 12 với trọng số tối thiểu là 25%.

Phương thức xét tuyển học bạ đang đối mặt với nhiều thách thức, nhưng nó vẫn giữ vai trò quan trọng trong công tác tuyển sinh Đại học. Để nâng cao hiệu quả và tính công bằng, các trường cần áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá hợp lý, đồng thời Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có giải pháp phù hợp để hoàn thiện quy trình này trong tương lai.

Trường Cao Đẳng Y Dược TPHCM tổng hợp