Người sáng lập ra ngành Điều dưỡng là ai? Di sản để lại cho nhân loại?

Ngành Điều dưỡng ngày nay đóng vai trò không thể thiếu trong hệ thống Y tế toàn cầu nhưng ít ai biết rằng nền tảng của ngành này bắt nguồn từ công lao của một người phụ nữ vĩ đại. Cùng tìm hiểu về cuộc đời và di sản để lại cho nhân loại của người sáng lập ra ngành Điều dưỡng qua bài viết ngay dưới đây.

Tiểu sử người sáng lập ra ngành Điều dưỡng

Người sáng lập ra ngành Điều dưỡng đó chính là bà Florence Nightingale, người đã dành trọn cuộc đời mình cho sự nghiệp chăm sóc, cứu chữa và nâng cao chất lượng Y tế nhân loại.

>>>> Mách bạn: TOP 11+ trường Cao đẳng Điều dưỡng ở TPHCM tốt nhất

1820 – 1837: Tuổi thơ và bước khởi đầu

Florence Nightingale chào đời ngày 12 tháng 5 năm 1820 tại thành phố Florence (Ý) trong một gia đình người Anh giàu có, có địa vị xã hội và mối quan hệ sâu rộng trong chính phủ Anh. Từ nhỏ, bà đã được giáo dục cẩn thận và sớm bộc lộ tư duy độc lập, lòng nhân ái khác biệt so với những cô gái cùng thời.

Năm 1837, trong một lần dạo chơi tại khu vườn Embley, bà cảm nhận được tiếng gọi của Chúa đã thôi thúc bà cống hiến cuộc đời cho công việc chăm sóc người bệnh. Mặc dù, nghề Y tá khi ấy bị xem là thấp kém và không phù hợp với phụ nữ thuộc tầng lớp thượng lưu.

1844 – 1847: Quyết tâm theo đuổi nghề Y

Năm 1844, trước cái chết thương tâm của một người ăn xin trong trạm xá ở London, Florence đứng lên kêu gọi cải thiện điều kiện Y tế cho người nghèo. Nhờ sự ủng hộ của nghị sĩ Charles Villiers, bà bắt đầu tham gia vào các hoạt động cải tổ hệ thống Y tế cộng đồng.

Đến 1846, sau chuyến thăm cơ sở Y tế tại Kaiserswerth (Đức), bà vô cùng ấn tượng với cách tổ chức và chăm sóc bệnh nhân ở đây, từ đó càng củng cố quyết tâm theo đuổi nghề Điều dưỡng.

Năm 1847, dù bị gia đình phản đối và nhận được lời cầu hôn từ nhà thơ Richard Monckton Milnes, bà vẫn từ chối hôn nhân để tập trung cho lý tưởng cống hiến. Cùng năm, bà gặp Sidney Herbert, một chính trị gia tài năng, người sau này trở thành cộng sự thân thiết trong các cải cách Y tế.

1851 – 1854: Học nghề và bắt đầu sự nghiệp

Năm 1851, Florence chính thức tham gia khóa huấn luyện Y tá tại Kaiserswerth, bất chấp sự phản đối của cha mẹ. Sau bốn tháng học tập, bà trở về Anh với nhiều kinh nghiệm quý báu.

Ngày 22 tháng 8 năm 1853, bà được bổ nhiệm làm quản lý tại Trung tâm chăm sóc sức khỏe phụ nữ ở London, giữ chức vụ này cho đến tháng 10 năm 1854. Gia đình vẫn âm thầm hỗ trợ tài chính để bà tiếp tục con đường từ thiện.

1854 – 1856: Nổi danh trong Chiến tranh Krym

Ngày 21 tháng 10 năm 1854, theo lời mời của Sidney Herbert, Florence dẫn đầu nhóm 38 nữ Y tá tình nguyện sang Thổ Nhĩ Kỳ chăm sóc thương binh Anh trong Chiến tranh Krym. Khi đặt chân đến bệnh viện Scutari ở Istanbul, bà chứng kiến cảnh tượng kinh hoàng: Bệnh nhân bị bỏ mặc, thiết bị Y tế bẩn, thiếu nước sạch và thực phẩm.

Bà nhanh chóng tổ chức vệ sinh, cải thiện dinh dưỡng, sắp xếp lại hệ thống điều trị. Đến tháng 3 năm 1855, sau khi hệ thống cống thoát được khơi thông, tỷ lệ tử vong giảm đáng kể. Chính sự tận tâm của bà đã khiến lính Anh gọi bà bằng cái tên trìu mến “Người phụ nữ với cây đèn” vì đêm nào bà cũng đi tuần để kiểm tra từng bệnh nhân.

Bài thơ Santa Filomena của Henry Wadsworth Longfellow năm 1857 đã làm lan tỏa hình ảnh cao quý ấy trên khắp châu Âu.

1857 – 1860: Trở về Anh và khởi đầu cải cách Y tế

Ngày 7 tháng 8 năm 1857, Florence trở về Anh như một anh hùng dân tộc. Mặc dù mắc bệnh nặng do nhiễm sốt Krym, bà vẫn tham gia Ủy ban Cải tổ Quân Y Hoàng gia theo lời mời của Nữ hoàng Victoria.

Bà biên soạn một báo cáo đồ sộ hơn 1.000 trang, trong đó sử dụng các biểu đồ thống kê để chứng minh tầm quan trọng của vệ sinh và quản lý Y tế. Nhờ đó, hệ thống Y tế quân đội được cải cách toàn diện và các trường quân Y đầu tiên được thành lập.

Năm 1859, bà dùng 45.000 bảng Anh từ Quỹ Nightingale để mở Trường Đào tạo Y tá Nightingale tại Bệnh viện St. Thomas, chính thức khai giảng ngày 9 tháng 7 năm 1860. Đây là nền móng cho chương trình đào tạo Điều dưỡng hiện đại trên toàn thế giới.

1860 – 1883: Cống hiến không ngừng

Năm 1860, bà xuất bản cuốn Notes on Nursing (Những ghi chép về Y tá). Đây tác phẩm kinh điển vẫn được giảng dạy tại nhiều trường Y tá cho đến ngày nay. Trong thập niên 1860, bà tư vấn cho chính phủ Mỹ về tổ chức Y tế thời Nội chiến và cùng bác sĩ Elizabeth Blackwell mở trường Y khoa dành cho phụ nữ năm 1869.

Đến 1870, bà huấn luyện Linda Richards, nữ Y tá đầu tiên của Hoa Kỳ, người sau này đóng góp lớn cho ngành Điều dưỡng tại Mỹ và Nhật Bản. Năm 1882, các học viên tốt nghiệp từ Trường Nightingale bắt đầu đảm nhận vị trí Y tá trưởng tại nhiều bệnh viện lớn ở Anh và Úc. Một năm sau, 1883, Florence được trao Huân chương Thập tự Đỏ để ghi nhận công lao to lớn.

1883 – 1910: Những năm cuối đời

Năm 1907, bà được Nữ hoàng Anh trao tặng Huân chương Công trạng (Order of Merit), trở thành người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử được nhận vinh dự này. Dù mắc bệnh mạn tính và phải nằm liệt giường từ năm 1896, Florence vẫn tiếp tục viết, nghiên cứu và gửi khuyến nghị về thiết kế bệnh viện, vệ sinh và giáo dục Y khoa.

Ngày 13 tháng 8 năm 1910, bà qua đời tại London, hưởng thọ 90 tuổi. Dù chính phủ muốn an táng bà tại Westminster Abbey, gia đình lại chọn chôn cất bà tại nghĩa trang St. Margaret, Wellow (Hampshire), quê hương yên bình nơi bà từng lớn lên.

Di sản để lại của bà Florence Nightingale

Những đóng góp của bà Florence Nightingale không chỉ dừng lại ở việc đặt nền móng cho ngành Điều dưỡng hiện đại. Di sản bà để lại đã trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển của Y học và công tác chăm sóc sức khỏe trên toàn thế giới.

>>>> Xem ngay: Học phí Cao đẳng Điều dưỡng & Chính sách miễn giảm năm 2025

Đặt nền móng cho vệ sinh Y tế hiện đại

Trong Chiến tranh Krym, Florence Nightingale nhận ra nguyên nhân chính khiến thương binh tử vong là do thiếu vệ sinh và nhiễm trùng lan rộng trong bệnh viện. Bằng việc cải thiện môi trường điều trị, khử trùng dụng cụ và giữ sạch sẽ khu vực chăm sóc, bà đã giúp giảm tỷ lệ tử vong từ 42% xuống chỉ còn 2%. Đây được xem là cuộc cách mạng đầu tiên về vệ sinh Y tế, đặt nền tảng cho tiêu chuẩn bệnh viện hiện đại.

Sáng lập trường đào tạo Điều dưỡng chuyên nghiệp

Sau khi trở về từ chiến trường, nhờ quỹ Nightingale Fund, bà thành lập Trường Đào tạo Điều dưỡng Nightingale tại Bệnh viện St. Thomas (London) năm 1860. Ngôi trường này là cái nôi của ngành Điều dưỡng chuyên nghiệp, đào tạo ra nhiều thế hệ Y tá có trình độ và kỷ luật cao, trở thành mô hình mẫu cho các trường Điều dưỡng trên toàn thế giới.

Tác phẩm “Cẩm nang Điều dưỡng”

Năm 1860, bà xuất bản cuốn “Notes on Nursing – Cẩm nang Điều dưỡng”, trình bày các nguyên tắc chăm sóc người bệnh, vệ sinh, dinh dưỡng và tâm lý. Cuốn sách nhanh chóng trở thành tài liệu giảng dạy chuẩn mực cho ngành Điều dưỡng và vẫn được trích dẫn đến tận ngày nay.

Cải tổ Y tế quân đội và đưa thống kê vào Y học

Florence là nữ hội viên đầu tiên của Hội Thống kê Hoàng gia Anh, sử dụng biểu đồ và dữ liệu thống kê để phân tích tình trạng bệnh viện. Những báo cáo dài hơn 1.000 trang của bà giúp cải cách toàn diện hệ thống Y tế quân đội Anh, hình thành hồ sơ bệnh án và quy trình chăm sóc sức khỏe cho binh sĩ.

Truyền cảm hứng toàn cầu cho ngành Điều dưỡng

Ảnh hưởng của Florence lan tỏa đến Mỹ, nơi bà giúp huấn luyện Linda Richards, nữ Điều dưỡng được đào tạo đầu tiên của Hoa Kỳ. Tư tưởng và phương pháp của bà cũng góp phần vào sự ra đời của Hội Chữ thập Đỏ quốc tế. Để ghi nhớ công lao ấy, ngày 12/5 – ngày sinh của bà, được chọn làm ngày Quốc tế Điều dưỡng.

Biểu tượng nhân văn và cống hiến trọn đời

Florence Nightingale không lập gia đình, dành trọn đời cho Y học và cộng đồng. Khi qua đời năm 1910 ở tuổi 90, bà để lại một di sản to lớn: Tinh thần nhân ái, sự tận tụy và ý chí cải cách không ngừng. Bà chính là biểu tượng của lòng nhân đạo trong lịch sử nhân loại.

Bà Florence Nightingale, người sáng lập ra ngành Điều là biểu tượng vĩnh cửu của lòng nhân ái và tinh thần cống hiến. Những cải cách, tư tưởng và di sản bà để lại đã góp phần thay đổi toàn bộ hệ thống Y tế thế giới, nâng tầm nghề Điều dưỡng trở thành một lĩnh vực mang tính khoa học và nhân văn sâu sắc. Đến nay, hình ảnh “Người phụ nữ với cây đèn” vẫn là nguồn cảm hứng bất tận cho những ai đang và sẽ theo đuổi con đường chăm sóc sức khỏe con người.

Cao đẳng Y Dược Sài Gòn tổng hợp